انواع مهریه
پرداخت مهریه یکی از دغدغه‌های افرادی است که می‌خواهند به زندگی مشترک خود پایان دهند و مراحلی که قانون پیش روی آن‌ها گذاشته را طی نمایند. مهریه حق قانونی و مسلم زن است که در زمان عقد نکاح در سند ازدواج قید می‌شود. دو نوع مهریه وجود داردکه در هر دو صورت زن حق مطالبه و درخواست آن را خواهد داشت.
1-مهریه عندالمطالبه
چنانچه در سند ازدواج نوع مهریه عندالمطالبه تعیین‌شده باشد، مرد موظف است پس از دادخواست اخذ مهریه از طرف زن، آن را به‌صورت کامل پرداخت نماید. در این مورد اگر مرد استطاعت مالی برای پرداخت یک‌باره تمام مهریه را نداشته باشد، می‌تواند از دادگاه مربوطه تقاضای تقسیط مهریه کند.
چنانچه عدم توانایی مالی مرد برای دادگاه محرز شود، مهریه تقسیط خواهد شد و دادگاه بازه‌های زمانی مشخصی را برای پرداخت مهریه به زوجه تعیین خواهد کرد، که مرد موظف خواهد شد در زمان‌های تعیین‌شده نسبت به پرداخت مهریه‌ی زن اقدام نماید.
2-مهریه عندالاستطاعه
عندالاستطاعه بودن مهریه به این معنی و مفهوم است که زن تنها در صورتی می‌تواند درخواست مطالبه مهریه نماید که استطاعت مالی شوهر خود را در پرداخت مهریه به اثبات برساند. چنانچه برای قانون محرز شود که مرد توان لازم برای پرداخت مهریه را نخواهد داشت، این حق از زن سلب خواهد شد.
این نوع مهریه در سال‌های اخیر با رواج مهریه‌های سنگین و افزایش تعداد زندانیان محکوم برای نداشتن و نپرداختن مهریه، جایگزین مهریه عندالمطالبه شده است.
حال این سؤال مطرح می‌شود که چگونه استطاعت و یا عدم استطاعت مرد برای قانون محرز خواهد شد؟ طبق قانون چنانچه زن برای دادگاه ثابت کند که شوهرش اموالی دارد و دادگاه نیز طبق قانون و مدارک مستند این ادعای زن را بپذیرد، پرداخت مهریه عملیاتی خواهد شد. اما اگر زن نتوانست توانایی شوهرش را ثابت کند و مدارک و مستندات لازم را به دادگاه ارائه ندهد، به دادخواست خود که گرفتن مهریه است نخواهد رسید.
در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نخواهد گرفت؟
در سه حالت مهریه به زن تعلق نخواهد گرفت:
- طبق ماده 1089 قانون مدنی، چنانچه عقد موقت و یا دائم بین زوجین بنا بر دلایلی باطل شود و بین آن‌ها نزدیکی صورت نگرفته باشد، زن از دریافت مهریه محروم خواهد شد.
- با استناد به ماده 1101 قانون مدنی کشور اگر به دلایل مختلف عقد نکاح بین زوجین فسخ شود و در طول این مدت زوجین با یکدیگر نزدیکی نداشته باشند، زن مستحق دریافت مهریه نخواهد بود. طبق این ماده چنانچه مرد توانایی لازم برای عمل زناشویی نداشته باشد، زن می‌تواند در زمان فسخ نکاح نیمی از مهریه خود را مطالبه نماید.
- همان‌طور که اشاره کردیم، مهریه دختر باکره (زن دوشیزه) در زمان طلاق نصف خواهد شد.
مهریه زن دوشیزه به چه صورت خواهد بود؟
قانون برای زن دوشیزه (باکره)، پرداخت نصف مهریه را در نظر گرفته است. طبق قانون چنانچه مردی در زمان عقد نکاح تمام مهریه زن را بپردازد، و کار آن‌ها پس از مدتی به جدایی و طلاق کشیده شود، مرد می‌تواند درصورتی‌که زن باکره باشد و نزدیکی صورت نگرفته باشد، نیمی از مهریه پرداخت‌شده به زن را پس بگیرد.
مهریه در طلاق توافقی و یا طلاق درخواستی از طرف زوجه (زن) به چه صورت است؟
چنانچه درخواست طلاق و جدایی از سوی زن مطرح شود، و یا طلاق توافقی صورت گیرد، زوج می‌تواند از زن بخواهد که بخشی از مهریه خود را ببخشد. البته در این صورت نیز مرد موظف خواهد بود که مابقی مهریه را پرداخت نماید.
چکیده
تعیین مهریه در هنگام ثبت عقد در محضر عقد علاوه بر اینکه یک حق شرعی و قانونی برای زن است، یک رسم و رسوم نیز محسوب می‌شود. طبق قانون زن مالک مهریه می‌شود اما شرایطی هم وجود داردکه طبق آن‌ها مهریه به زن تعلق نخواهد گرفت. با توجه به شرایطی مانند طلاق توافقی و یا درخواستی از سوی زوجه، باکره بودن زوجه، عدم نزدیکی زوجین، شرایط پرداخت مهریه متفاوت خواهد بود.
