«اگر زودتر جنبیده بودی، درمان این قدر سخت نبود»! این جمله غم‌انگیز برای وقت‌هایی است که می‌شد با آزمایش چکاپ کامل به‌صورت دوره‌ای جلوی گسترش بیماری‌ را گرفت، ولی حالا دیر شده و کار از کار گذشته است! می‌خواهید هرگز این جمله را نشنوید یا میلیون‌ها تومان برای درمان هزینه نکنید، مچ بیماری را در لحظه ورود بگیرید و از آرامش خاطر و سلامت خود مراقبت کنید؟ آزمایش چکاپ کامل را در روتین سلامت خود بگنجانید. این چکاپ از فرق سر تا نوک پا را اسکن می‌کند و شامل چندین تست برای تشخیص ناهنجاری‌هاست. در ادامه آزمایش‌های پرتکرار در چکاپ کامل را برایتان فهرست کرده‌ایم. 

آزمایش چکاپ کامل، یک مراقبت پزشکی ضروری

چه بخواهیم چه نخواهیم، بدن در برابر بیماری‌ آسیب‌پذیر است و چاره‌ای غیر از مراقبت نداریم! به‌خصوص اگر سن‌و‌سال روبه بالا باشد و توان مقابله با عوامل بیماری کم. چکاپ کامل یک مراقبت پزشکی ضروری برای همه افراد در هر سن‌و‌سالی است. این پیگیری پزشکی ۴ فایده مهم دارد:

• به تشخیص زودهنگام بیماری‌ها و ناهنجاری‌ها کمک می‌کند، پیش‌از آنکه کار به جای باریک بکشد.

• با آگاهی کامل از وضعیت سلامتی، موجب آرامش خاطرتان می‌شود.

• با تشخیص ضرورت غربالگری، واکسیناسیون، درمان دارویی و … سلامت کلی را بهبود می‌بخشد.

• مدیریت بیماری‌های مزمن را آسان‌تر و مؤثرتر می‌کند.

لیست آزمایش‌های چکاپ کامل

موارد آزمایش چکاپ کامل بسته به سن‌و‌سال، سابقه سلامت و عوامل دیگر می‌تواند متفاوت باشد. به‌صورت کلی، فهرست آزمایش‌ها به شرح زیر است. جزئیات این تست‌ها را در بلاگ دکترساینا بخوانید.

۱. آزمایش چربی خون

یکی از مهم‌ترین موارد چکاپ کامل اندازه‌گیری چربی خون و سنجش خطر بیماری‌های قلبی است. در این تست اندازه کلسترول خوب و بد و تری‌گلیسیرید اندازه‌‌گیری می‌شود.

• HDL: لیپوپروتئین با چگالی زیاد - مقدار کلسترول خوب در خون؛

• LDL: لیپوپروتئین با چگالی کم - مقدار کلسترول بد در خون؛

• Cholesterol: مقدار ترکیبی کلسترول‌های خوب و بد در خون؛

• TG: سطح تری‌گلیسیرید در خون.

۲. شمارش سلول‌های خونی

آزمایش CBC با هدف شمارش کامل سلول‌های خونی و تشخیص بیماری‌های مختلف با اندازه‌گیری سلول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها انجام می‌شود.

• Hb و Hct و RBC: شاخص‌های گلبول‌های قرمز؛

• WBC: شاخص‌ گلبول‌های سفید؛

• MPV: شاخص‌ پلاکت.

۳. آزمایش قند خون

هدف از این تست اندازه‌گیری سطح قند خون (گلوکز) و غربالگری دیابت یا بررسی سیر پیشرفت این بیماری است.

• FBS: قند خون ناشتا؛

• HbA۱c: مقدار قند متصل به گلبول‌های قرمز (میانگین قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته).

۴. تست رسوب‌شدن گلبول قرمز

این تست سرعت رسوب‌شدن گلبول قرمز را اندازه‌ می‌گیرد و وجود التهاب در بدن را تشخیص می‌دهد. پزشک با بررسی این فاکتور به بیماری‌های عفونی، خودایمنی، سرطانی و … که عامل التهاب در بدن هستند، پی می‌برد.

• ESR: نرخ رسوب گلبول قرمز.

۵. تست ویتامین‌ها

آزمایش چکاپ کامل شامل بررسی ویتامین‌ها نیست؛ اما ویتامین D۳ و B۱۲ از مهم‌ترین موارد این آزمایش کامل محسوب می‌شوند. پزشک با بررسی مقدار ویتامین D۳ به مشکلات کلیوی پی می‌برد و جلوی بیماری‌های استخوان را می‌گیرد، با بررسی ویتامین B۱۲ نیز وضعیت تغذیه‌ای افراد و علت کم‌خونی را تشخیص می‌دهد.

• D۳: سطح ۲۵-هیدروکسی ویتامین D در خون؛

• B۱۲: سطح متیل کوبالامین در خون.

۶. تست آهن و ferritin

هدف از این تست بررسی ذخایر آهن و قدرت جذب آهن است. نتیجه این تست کم‌خونی فقر آهن، هموکروماتوز (افزایش بیش‌ازحد آهن) و علت مشکلات سوءجذب را آشکار می‌کند.

• FERRITIN: ذخیره آهن در بدن؛

• Fe: ذخیره آهن در جریان خون؛

• TIBC: ظرفیت کل جذب آهن خون.

۷. آزمایش مواد معدنی

بخشی از آزمایش‌های چکاپ کامل مربوط می‌شوند به اندازه‌گیری سطح مواد معدنی در خون برای اطمینان از سلامت کلی بدن. مقادیر مربوط به فاکتور‌های زیر در آزمایش چکاپ کامل بر‌آورد می‌شود.

• CA: مقدار کلسیم در بدن؛

• P: مقدار فسفر در بدن؛

• NA: مقدار سدیم در بدن؛

• ZINC: مقدار زینک در بدن؛

• MG: مقدار منیزیم در بدن؛

• K: مقدار پتاسیم در بدن.

۸. آزمایش ادرار

این تست محتوای پروتئین‌، گلوکز، کتون‌ها، گلبول قرمز و سفید و … در ادرار را زیر ذره‌بین می‌گذارد تا عفونت‌های دستگاه ادراری، بیماری‌های کلیوی، نشت پروتئین و ناهنجاری‌ها در تصفیه مواد زائد، اختلالات گوارش و علائم خونریزی داخلی را آشکار کند. 

• pH: اسیدی یا قلیایی بودن ادرار؛

• SG: غلظت یا وزن مخصوص ادرار، نشان‌دهنده توانایی کلیه در تغلیظ یا رقیق‌سازی؛

• Protein: میزان پروتئین در ادرار؛

• Glucose: میزان قند ادرار؛

• Ketones: اجسام کتونی در ادرار؛

• Bilirubin: رنگدانه زرد در ادرار؛

• Nitrite: نشان‌دهنده وجود باکتری‌ در ادرار؛

• Leukocyte Esterase: نشان‌دهنده گلبول‌های سفید در ادرار؛

• U/C: میکروب‌ها عامل عفونت دستگاه ادراری.

۹. آزمایش‌های عملکرد تیروئید

این تست نگاهی به وضعیت هورمون‌های تیروئید می‌اندازد تا پی به مشکلات تیروئیدی ببرد.

• TSH: مقدار هورمون محرک تیروئید در خون؛

• T۳: مقدار هورمون تری‌یودوتیرونین در خون؛

• T۴: مقدار هورمون تیروکسین در خون.

۱۰. آزمایش folic acid

کار این تست بررسی وضعیت غلظت فولات در گلبول‌های سرخ خون است، ماده‌ای که وظیفه ساخت و ترمیم گلبول‌های قرمز را بر عهده دارد و DNA را می‌سازد.

• folic acid یا B۹: میزان غلظت فولات در گلبول های قرمز خون.

۱۱. آزمایش عملکرد کلیه

آزمایش چکاپ کامل بدون بررسی عملکرد کلیه کامل نیست. فاکتورهای این آزمایش بیماری‌های مؤثر بر عملکرد کلیه را آشکار می‌کنند.

• BUN: میزان نیتروژن اوره در خون؛

• CR: سطح کراتینین در خون؛

• URIC ACID: میزان اسید اوریک در خون؛

۱۲. آزمایش عملکرد کبد

این تست آنزیم‌های موجود در سلول‌های خون را اندازه می‌گیرد تا به سلامت کبد پی ببرد. نتایج این بخش از آزمایش چکاپ کامل برای تشخیص هپاتیت، سیروز کبدی، زردی، هموکروماتوز، بیماری ویلسون و بیماری‌های کبدی مرتبط با الکل کاربرد دارد.

• AFP: سطح آلفا فتوپروتئین در خون؛

• Alb: مقدار آلبومین در خون؛

• PT: زمان پروترومبین (سرعت لخته شدن خون)؛

• ALT: مقدار آنزیم آلانین آمینوترانسفراز در خون؛

• AST: مقدار آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز در خون؛

• ALP: میزان آنزیم آلکالین فسفاتاز در خون/

• Bili: مقدار بیلی‌روبین در خون؛

• GGT: مقدار گاما گلوتامیل ترانسفراز در خون

• HBsAB و HBsAG: میزان آنتی‌بادی‌ها و آنتی‌ژن‌های مرتبط با هپاتیت B در بدن

• HCV: وجود آنتی‌ژن هپاتیت سی در بدن.

۱۳. آزمایش پروتئین فعال C

این بخش از آزمایش چکاپ کامل مربوط می‌شود به اندازه‌گیری میزان التهاب بدن. زمانی که التهابی دراثر زخم یا عفونت وارد جریان خون می‌شود، کبد پروتئین خاصی در پاسخ به این التهاب تولید می‌کند.

• CRP: سطح پروتئین واکنشی C در خون.

۱۴. آزمایش‌های عملکرد ریه

این آزمایشی برای اندازه‌گیری میزان عملکرد ریه‌های شماست. این آزمایش می‌تواند به تشخیص آسم، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) و سایر مشکلات ریوی کمک کند.

• FVC: حجم کل هوایی که بعداز یک دم عمیق می‌توان با فشار بازدم کرد؛

• FEV۱: حجم کل هوای خروجی بازدم در ثانیه اول؛

• FEV1/FVC Ratio: نسبت FEV۱ به FEV۱ برای تشخیص بیماری‌های انسدادی؛

• PEF: بیشترین سرعت جریان هوای بازدمی؛

• FEF ۲۵٪–۵۷٪: سرعت جریان هوا در بخش میانی بازدم؛

• TLC: حجم کل هوای ریه بعد از یک دم عمیق؛

• RV: حجم هوایی که بعد از بازدم کامل در ریه باقی می‌ماند؛

• VC: حجم کل هوایی که بعداز یک دم عمیق می‌توان بازدم کرد؛

• IC: حجم هوای دم عمیق بعداز بازدم طبیعی؛

• FRC: حجم هوایی که بعداز بازدم طبیعی در ریه باقی می‌ماند؛

• MVV: بیشترین حجم هوای قابل‌تنفس در یک دقیقه؛

۱۵. غربالگری‌ سرطان

آخرین بخش مربوط به نشانگرهای خاص تومور در بدن است. تست‌های زیر برای یافتن علائم اولیه سرطان اجرا می‌شوند:

• آزمایش آنتی‌ژن کارسینوامبریونیک (CEA): غربالگری سرطان‌های روده بزرگ و راست‌روده؛

• آزمایش CA-125: غربالگری سرطان تخمدان؛

• آزمایش PSA: غربالگری سرطان پروستات؛

• ماموگرافی: جست‌و‌جوی علائم سرطان سینه؛

• کولونوسکوپی:  جست‌و‌جوی علائم سرطان روده بزرگ.

کلام آخر

تکرار دوره‌ای آزمایش چکاپ کامل کلید تشخیص زودهنگام مانند دیابت، کم‌خونی، اختلالات هورمونی، بیماری‌های قلبی و دیگر مشکلات سلامتی است. این چکاپ را  میتوانید به خدمات آزمایش در محل دکترساینا بسپارید تا هربار دغدغۀ انجام و تفسیرش را نداشته باشید. ۷ تا ۱۰ روز کاری بعداز انجام تست، کارشناسان با شما تماس می‌گیرند و وضعیت سلامت‌تان را موبه‌مو برایتان شرح می‌دهند.