زیبایی نسبی است. اما، خیلی‌ها می‌گویند مو و پوست در زیبایی نقش زیادی دارند. موهای بلند، کوتاه، حالت‌دار، لخت، فر و … جزئی از شخصیت و تیپ ما هستند. شاید به این دلیل است که سلامت پوست سر و موها یکی از مهمترین دغدغه‌های افرادی است که به ظاهر خود و تأثیر آن در دیگران می‌اندیشند.
اگر موهای خود را دوست دارید، کمی وقت بگذارید و با خواندن این مقاله از سوربان ، دربارۀ راه‌های مراقبت از آن و مهمترین علل ریزش مو بیشتر بدانید.
چگونگی رشد مو
قبل از اینکه درباره‌ی علت ریزش مو بگوییم، ابتدا باید با چرخه‌ی رشد موها آشنا شوید.
پوست سر ما میزبان 100 هزار مو است. هریک از این موها، چرخه‌ی رشد متفاوتی دارد. هر فولیکول مو یک تار مو تولید می‌کند که رشد آن در ماه حدود 12 میلی متر است. این تار مو، 2 تا 6 سال عمر می‌کند.
سپس، برای یک ماه رشد آن متوقف می‌شود. وقتی چرخه‌ی جدید شروع می‌شود، آن تار مو می‌ریزد. پس، در هر زمان، اکثر موها در فاز رشد خود قرار دارند و حجم مو را حفظ می‌کنند.
ریزش مو تا چه حدی طبیعی است؟
تنها با پیدا کردن چند تار مو در برس یا روی لباس هایتان، نگران ریزش موهایتان نباشید. از دست دادن 50 تا 100 تار مو روزانه، طبیعی است. ریزش مو زمانی هشدار دهنده است که موها دسته دسته بریزند و به مرور زمان کم پشت شوند. در این صورت، حتماً به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
انواع ریزش مو
ریزش مو همان طور که برای آقایان رخ می‌دهد، برای خانم‌ها هم اتفاق می‌افتد. الگوهای ریزش مو که برای ما مهم است به چند صورت خود را نشان می‌دهد؛
- ممکن است موهای همه‌ی نقاط سرتان کم پشت شوند.
- یا اینکه خالی شدن وسط سرتان بیشتر و بیشتر نمایان شود.
- ممکن است قسمت‌هایی از سر(مثلاً وسط آن) به شکل یک سکه خالی شود.
- یک الگوی نادر وقتی است که موی سر از ناحیه‌ی خط پیشانی عقب‌تر برود.
قبل از درمان ریزش مو علت را بیابید
گاهی اوقات ریزش مو طبیعی است و خود به خود رفع می‌شود؛ مثل ریزش مو بعد از زایمان. اما موارد زیادی هم هستند که بدون درمان رفع نمی‌شوند. عوامل متفاوتی مثل بیماری، مشکلات هورمونی، افزایش سن، استرس، سبک زندگی و تغذیه ناسالم می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
تشخیص درست دلیل ریزش مو اولین قدم برای درمان آن است. می‌توانید با کنترل سطح هورمون‌ها جلوی ریزش موی ناشی از اختلالات تیروئیدی را بگیرید. پس، قبل از هرکاری بهتر است اختلالات تیروئیدی و مشکلات هورمونی ارزیابی شود.
در ادامه به معرفی 9 عامل اصلی و شایع ریزش مو می‌پردازیم:
۱. وراثت ؛ شایع ترین علت ریزش مو
شایع ترین علت ریزش مو وراثت است که به آن ریزش مو با الگوی مردانه و ریزش مو با الگوی زنانه هم می‌گویند. ریزش مو معمولاً با افزایش سن رخ می‌دهد و الگویی مشخص و قابل پیش بینی دارد.
ریزش مو در مردان به این شکل است که خط رویش مو (در پیشانی) عقب‌تر می‌رود و قسمت مرکزی سر طاس می‌شود. در زنان، موها به مرور نازک‌تر می‌شوند و حجم اولیه‌ی خود را از دست می‌دهند. (کم پشت‌تر می‌شوند).
این نوع ریزش مو ارثی است. برای همین، افرادی که در خانواده‌ی خود سابقه‌ی ریزش مو با الگوی زنانه و یا مردانه دارند، به احتمال زیاد دچارش خواهند شد.
۲. ریزش مو بعد از زایمان
احتمالاً در مورد ریزش مو بعد از زایمان شنیده‌اید یا دچار آن شده‌اید. بهتر است بدانید، ریزش مو در زنان شیرده به دلیل تغییرات هورمونی است.
در دوران بارداری به دلیل سطح بالای هورمون‌ها ریزش مو کاهش می‌یابد و موها پرپشت تر می‌شوند. در واقع سطح بالای هورمون‌ها، موهای باقی مانده را حفظ می‌کند و مانع ریزش آنها می‌شود.
بعد از زایمان، سیستم بدن به حالت طبیعی خود بر می‌گردد. در نتیجه، تار موهایی که چرخه‌ی رشد آنها به پایان رسیده، می‌ریزند. به همین خاطر، زنانی که تازه زایمان کرده‌اند، یکباره، دچار ریزش موی شدید می‌شوند. معمولاً بعد از 2 سال بعد از زایمان، موها به حالت طبیعی خود بر می‌گردند.
۳. عملکرد نادرست غده تیروئید
غده‌ی پروانه‌ای شکل تیروئید هورمون‌هایی تولید می‌کند که موجب تنظیم متابولیسم بدن می‌شود. اگر این غده، مقداری کمتر یا بیشتر از این هورمون‌ها تولید کند، چرخه‌ی رشد موها دچار اختلال می‌شود.
اختلال تیروئید علاوه بر ریزش مو می‌تواند موجب افزایش یا کاهش وزن، حساسیت به سرما یا گرما و ضربان قلب نامنظم شود.
اگر در کنار ریزش مو این نشانه‌ها را دارید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید و آزمایش تیروئید بدهید.
۴. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی کیستیک هم می‌تواند علت ریزش مو شما باشد.
زنانی که به این بیماری مبتلا هستند، همواره از اختلال‌های هورمونی رنج می‌برند. هورمون‌های مردانه (یا آندروژن) در بدن زنان هم تولید می‌شود ولی در افرادی که تخمدان پلی کیستیک دارند، تولید هورمون‌ها بیشتر از حد معمول است.
اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید، به احتمال خیلی زیاد، موهای زائد در صورت و بدن شما بیشتر می‌شود، درحالی که موهای سرتان کم پشت می‌شود. اختلال در تخمک گذاری، ایجاد آکنه و افزایش وزن از علائم دیگر این سندروم هستند.
البته گاهی، ریزش موی سر به تنهایی، می‌تواند نشانه‌ی سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد. پس باید خیلی آن را جدی بگیرید.
۵. مصرف برخی از داروها
داروهایی که موجب ریزش می‌شوند، معمولاً دو سازوکار دارند:
1) بعضی از این داروها باعث ریزش موهایی می شوند که در فاز رشد (آناژن) هستند. مثل داروهای شیمی درمانی،کلشی سین، مشتقات طلا، بیسموت، تالیوم، بوریک اسید.
2) دسته ی دیگر این داروها موجب ریزش موهایی می‌شوند که در فاز استراحت (تلوژن) هستند نظیر:
- داروهای رقیق کننده خون (مثل هپارین، وارفارین، ریواروکسابان، دابیگاتران، اپیکسابان)
- داروهای کاهنده ی فشار خون (کارودیلول، آتنولول، بیزوپرولول، متوپرولول، کاپتوپریل، لیزینوپریل، انالاپریل)
- داروهای هورمونی (آندروژن ها و بعضی داروهای ضد بارداری)
- داروهای ضد صرع (والپروئیک اسید، کاربامازپین و فنی توئین)
- داروهای ضد آرتریت (متوترکسات و لفلونوماید)
- داروهای دیگر: سایمتیدین، ایزوترتینوئین، داروهای ضد تیروئید، کاهنده ی چربی خون، اینترفرون‌ها، ضد عفونی، آمفتامین‌ها، داروهای مسکن غیراستروئیدی، بروموکریپتین، لوودوپا، داروهای ضد سایکوز، ضد اضطراب و به ندرت داروهای ضد افسردگی مثل آمی تریپتیلین.
برخی از قرص‌های ضد بارداری که موجب مهار تخمک گذاری می‌شوند، در بعضی افراد، می‌توانند موجب ریزش مو شوند. به خصوص، اگر اعضای خانواده‌ی شما سابقه‌ی ریزش مو داشته باشند، احتمال بروز این عارضه در شما بیشتر می‌شود.
در برخی موارد، موها بعد از قطع مصرف این قرص‌ها شروع به ریزش می‌کنند. برای جلوگیری از ریزش مو ناشی از مصرف یک داروی خاص حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
۶. آلوپسی آره آتا یا ریزش مو سکه‌ای (ALOPECIA AREATA)
یکی دیگر از انواع ریزش مو، ریزش موی سکه‌ای است. علت این نوع ریزش، اختلال در سیستم دفاعی بدن است که به اشتباه به فولیکول‌های سالم مو حمله می‌کند. در این بیماری، معمولاً موهای فرد (بیشتر موهای سر) به صورت لکه ای می ریزد.
این نوع ریزش معمولاً فقط در موهای سر اتفاق می افتد، اما گاهی ممکن است موی ریش یا ابرو هم به ریزش موی سکه ای دچار شوند. در بعضی موارد ممکن است قبل از ریزش مو پوست آن ناحیه دچار خارش یا درد شود.
بیشتر اوقات، ریزش سکه‌ای مو دائمی نیست. بعد از گذشت شش ماه تا یک سال، موها دوباره شروع به رشد می‌کنند. اما به ندرت، در بعضی از افراد این بیماری تا جایی پیش می‌رود که تمام موهای سر و بدن آنها می‌ریزد.
۷. برخی رژیم های لاغری نادرست
رژیم‌هایی که باعث کاهش وزن سریع (بیش از 7 کیلو در ماه) می‌شوند، به بدن آسیب می‌زنند. ریزش مو از عوارض این نوع رژیم های لاغری است. مثلاً اگر مقدار پروتئین رژیم غذایی‌تان کافی نباشد، ریزش مو تشدید می‌شود.
البته، نگران نباشید، موهای ریخته شده، جایگزین می‌شوند. اما فقط اگر یک رژیم غذایی سالم را در پیش بگیرید.
۸. کرم حلقوی (RINGWORM)
قارچی به نام کرم حلقوی وجود دارد که اگر روی پوست سر ما قرار بگیرد، باعث شروع ریزش مو می‌شود. علاوه بر ریزش مو، پوست سر در همان ناحیه ریزش مو، پوسته پوسته، قرمز و دچار خارش می‌شود و شکل کچلی دایره‌ای از خود به نمایش می‌گذارد.
اگر به این بیماری دچار شدید نگران نباشید، با مصرف داروهای ضد قارچ، علت ریزش مو از بین می‌رود و موهای جدید شروع به رشد می‌کنند.
اما مراقب باشید، این عفونت قارچی با تماس مستقیم به دیگران منتقل می‌شوند. پس اگر فردی از خانواده و یا دوستان نزدیک شما به این بیمار مبتلا شده، علائم بالا را در آنها بررسی و با پزشک مشورت کنید.
۹. استرس
شاید برایتان جالب باشد بدانید استرس و ریزش مو باهم در ارتباط هستند. استرس شدید فیزیکی یا روانی می‌تواند منجر به ریزش شدید مو شود. در این شرایط، ریزش مو حدود 6 تا 8 ماه ادامه خواهد داشت.
شرایطی مثل:
- عمل جراحی وسیع
- غم و اندوه بزرگ
- آسیب شدید همراه با خونریزی زیاد
- بیماری‌های شدید جسمی و روانی
