یکی از اصول زیبایی و جذابیت ظاهر، داشتن پوست سالم و بینقص است که خوب در خیلی از موارد، خصوصاً با گذر زمان و در تماس با عوامل طبیعی و مواد شیمیایی، کمی سخت به نظر میرسد. داشتن پوست صاف و یکدست که ظاهری شاداب و سلامت داشته باشد، یکی از موضوعات مهم برای همۀ افراد، بهویژه خانمهاست.
پوست ما که نه تنها نشان دهندۀ سلامت و زیبایی ما است، بلکه مانند یک نشانگر بازتاب دهندۀ سلامت درونی و ذهنی ما نیز هست، نقش بسیار مهمی در داشتن اعتماد به نفس دارد. ممکن است مشکلات متعددی برای پوست صورت، دستها یا بدن ما پیش بیاید و مجبور شویم به متخصص مراجعه کنیم.
اما آیا تا به حال به دلیل داشتن پوست دانه دانه که به اصطلاح پوست مرغی میگویند، به متخصص مراجعه کردهاید؟ آیا با دیدن پوست صورت، بازو، ساق پا یا هر قسمتی دیگر که پوست مرغی شده، درصدد این برآمدهاید که راهی برای خلاصی از آن بیابید؟ در این مقاله از سوربان قصد داریم به این موضوع بپردازیم که پوست مرغی چیست و بیشتر دربارۀ دلایل بهوجود آمدن و احیاناً راهکارهایی جهت درمان پوست مرغی بدانیم.
پوست مرغی چیست؟
کراتوسیس پیلاریس یا پوست مرغی، یک بیماری پوست بیخطر است که باعث ایجاد برجستگیهای ریزی روی پوست گونه، بازو، ران، باسن و ساق پا میگردد که حالت دانه دانه داشته و به اصطلاح فرد دچار پوست مرغی میشود و در جاهایی مانند کف دست و پا و یا نواحی دیگر بدن دیده نمیشود. برجستگیهای ایجاد شده عموماً درد یا خارش نداشته و صرفاً شکل نامتعارفی به پوست میدهند که حالت پوست مرغ پرکنده میشود.
افراد زیادی مبتلا به بیماری پوست مرغی میشوند و این بیماری قابل درمان و یا حتی پیشگیری نیست. فقط میتوان با بهکار بردن کرمهای مرطوب کننده یا کرمهایی که متخصص پوست تجویز میکند، سعی کرد ظاهر بهتری برای پوست ایجاد نمود. البته این احتمال وجود دارد که با عبور از سی سالگی، به مرور از بین برود. برخی پوست مرغی شدن پوست را پوست پرتقالی نیز مینامند.
علائم پوست مرغی شدن چیست؟
کراتوسیس پیلاریس یا پوست مرغی (chicken skin) ممکن است در هر سنی ظاهر شود، ولی در کودکی بیشتر اتفاق میافتد. علائمی که دیده میشوند عبارتند از:
- برآمدگیهای ریز و جوش مانند که دانه دانه هستند در نواحی گونه، بازو، ران و باسن که عموماً درد یا خارش ندارند ولی ممکن است در برخی موارد با خارش همراه باشند.
- خشک شدن پوست در نواحی دارای برجستگی
- دانههایی که حس برجستگی روی پوست ایجاد میکنند و ممکن است بسته به رنگ پوست، متفاوت بوده و سفید، صورتی یا قرمز و قهوهای رنگ باشند. این دانهها که ظاهری شبیه به ظاهر پوست مرغ ایجاد میکنند در فصول خشک و سرد سال واضحتر شده و با کاهش رطوبت پوست بیشتر دیده شده و به چشم میآیند.
دلیل پوست مرغی شدن پوست بدن چیست؟
علت پوست مرغی شدن بدن، تجمع کراتین پوست در منافذ آن است؛ به این شکل که در اثر ساخت بیش از حد کراتین که نوعی پروتئین سخت جهت محافظت از پوست است و تجمع آن در فولیکولهای پوست، این حالت ایجاد میگردد.
علت پوست مرغی شدن پوست خیلی واضح نیست، ولی بروز این وضعیت با خشکیهای آتوپیک همراه بوده و به احتمال زیاد میتواند ریشۀ وراثتی داشته باشد. خشکی پوست و درماتیت آتوپیک میتواند دلیل پوست مرغی شدن بدن بوده و حالت پوست مرغی پوست را تشدید کند.
البته ممکن است این مشکل پوستی با علائم دیگری که به دلیل آلرژی ایجاد میشوند، مانند آلرژی تنفسی و اگزما نیز همراه و مرتبط باشد.
چه کسانی مستعد ابتلا به بیماری پوست مرغی هستند؟
بیماری کراتوسیس پیلاریس یا پوست مرغی بیشتر در بین زنان و کودکان دیده میشود و همانطور که گفتیم به احتمال قوی ریشۀ ژنتیکی داشته و در بیشتر موارد تا سن 30 سالگی از بین میرود. با این حال در برخی افراد که دارای پارامترهایی زیر هستند، احتمال ابتلا بیشتر از دیگران است:
- پوست خشک
- اگزما
- تب یونجه
- مبتلایان به بیماری پوستی شدید پوست (ایکتیوز)
- چاقی
لازم به ذکر است که این بیماری در افرادی که دارای پوست روشن هستند بیشتر دیده میشود و با تغییرات هورمونی تشدید میگردد. به همین جهت به طور معمول در سن بلوغ و یا در دورۀ حاملگی شدت مییابد، ولی از اواسط دهه سوم زندگی شروع به کاهش و از بین رفتن میکند.
درمان خانگی پوست مرغی
علاوه بر روشهایی که در بالا ذکر شد، چند توصیۀ ساده نیز برای انجام در خانه وجود دارد که اگرچه نمیتوان آنها را درمان پوست مرغی دانست، ولی میتوانند در بهبود ظاهر این برجستگیها و کاهش عوارض احتمالی آن کمک کننده باشند:
- حمام کردن با آب گرم: شست و شوی پوست به کمک شامپو بدن به مدت کوتاه و در صورت عدم استفاده از آب داغ، در شل شدن منافذ و باز شدن آنها، مؤثر است.
- لایهبرداری ملایم: استفاده از لیف یا سنگپا به صورت ملایم
- کرمهای آبرسان و مرطوب کننده و لوسیون: استفاده از این کرم مرطوب کننده صورت – بدن و لوسیون بدن در رفع خشکی پوست تأثیرگذارند، خصوصاً اگر به هیدراسیون و آبرسانی کمک کنند و حاوی گلیسیرین و آلفا هیدروکسی باشند.
- اجتناب از پوشیدن لباسهای تنگ که باعث تحریک پوست میشوند.
روش های پزشکی درمان پوست مرغی
این مشکل یا بیماری هیچ درمان مشخص و قطعی ندارد و به طور معمول با نزدیک شدن به 30 سالگی و افزایش سن، خود به خود از بین میرود. با این حال راهکارهایی وجود دارد که با به کار بستن آنها، میتوان ظاهری بهتر برای پوست ایجاد کرد.
متخصص پوست ممکن است استفاده از مرطوب کننده را برای شما مؤثر تشخیص داده و برای تسکین پوست و بهبود وضعیت ظاهر آن، استفاده از مرطوب کننده را تجویز نماید. استفاده از بسیاری از کرمهای تجویزی یا حتی بدون نسخه میتواند به از بین بردن سلولهای مردۀ پوست کمک کرده و همچنین از مسدود شدن فولیکولهای مو جلوگیری کند. کرمهایی که حاوی اوره و اسید لاکتیک باشند، میتوانند سلولهای مردۀ سطح پوست را از بین برده و از خشکی شدید پوست جلوگیری کنند.
همچنین روشهای دیگری نیز وجود دارد که ممکن است در از بین بردن پوست مرغی کمک نمایند:
- استفاده از کرمهای رتینول
- لایهبرداری شیمیایی
- میکرودرم ابریژن
- فوتوپنوماتیک تراپی
تمامی این روشها به از بین رفتن سلولهای مرده و حذف لایهای که این سلولها ایجاد مینماید، کمک میکنند. فقط اینکه روشهای گفته شده میبایست با تشخیص پزشک متخصص پوست انجام شود. حتی مصرف کرمها و هر مادهای باید با مشورت پزشک صورت گیرد؛ چراکه ممکن است مواد و ترکیبات موجود در کرمها نیز باعث تشدید خشکی و تحریک پوست گردند.