اولین قدم برای طرح دعوا اعم از دعوی حقوقی و کیفری، دریافت فرم و نحوه نوشتن آن و تنظیم و نوشتن آن است.
برگه‌ای که برای آغاز و ثبت دعوی کیفری که در مراجع کیفری و دادسراها کاربرد دارد، شکایت‌نامه یا شکوائیه است.
شکوائیه فرم مخصوصی است که در آن مشخصات شاکی، مشخصات مشتکی‌عنه و موضوع دعوا نوشته می‌شود.
تنظیم شکایت‌نامه بسیار آسان‌تر از تنظیم دادخواست در دعوی حقوقی است و اغلب افراد می‌توانند موضوع و شرح دعوا را به زبان خودشان بنویسند، البته با راهنمایی وکیل حقوقی و قانونی.
در این مقاله، به بررسی نمونه شکوائیه و نحوه تنظیم آن می‌پردازیم.
شکوائیه
شکوائیه یا نامه شکایت، نوعی نامه رسمی است که توسط یک فرد یا یک سازمان به صورت رسمی به مقامات یا سازمان‌های مربوطه ارسال می‌شود تا مشکل یا نارضایتی خود را اعلام کند و درخواست رسیدگی و حل مسئله خود را داشته باشد.
شکوائیه‌ها معمولا برای بیان نارضایتی درباره خدمات، محصولات، رفتار یا تصمیمات یک سازمان، مقامات دولتی، یا فردی خاص نوشته می‌شوند.
در شکوائیه، افراد معمولا جزئیات مشکل یا نارضایتی خود را توضیح می‌دهند و به مقامات یا سازمان‌های مربوطه درخواست می‌کنند تا مسئله را بررسی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند.
شکوائیه‌ها ممکن است مستندات، شواهد یا مدارک مرتبط را نیز به همراه داشته باشند.
ترتیب و فرمت شکوائیه‌ها ممکن است بسته به مقصد و مقامی که به آن ارسال می‌شود، متفاوت باشد. همچنین، در برخی از موارد، سازمان‌ها یا مقامات می‌توانند راهنمایی‌ها یا فرم‌های خاصی را برای نوشتن شکوائیه‌ها ارائه کنند.
شکوائیه‌ها می‌توانند در بسیاری از حوزه‌ها و زمینه‌ها، از جمله مشکلات مربوط به خدمات مشتریان، مسائل مالی، مشکلات کاری، تجربه‌های ناراضی‌کننده درباره محصولات یا خدمات، و مسائل مربوط به حقوق شخصی و عدالت قضایی مورد استفاده قرار گیرند.
تنظیم یک شکوائیه ممکن است بسته به مقصد و موضوع شکایت متفاوت باشد، اما در کل، می‌توانید از راهنمایی‌های زیر برای تنظیم یک شکوائیه استفاده کنید:
- معرفی خود: در بخش ابتدایی شکوائیه، خودتان را معرفی کنید. ذکر نام، آدرس، شماره تماس و اطلاعات تماس دیگر به شما کمک می‌کند تا مقامات یا سازمان‌های مربوطه بتوانند با شما در ارتباط باشند.
- عنوان شکایت: در بخش بعدی، عنوان و موضوع شکایت را با دقت و به طور خلاصه مشخص کنید. این عنوان باید مختصر و واضح باشد تا برای خواننده قابل‌فهم باشد.
- شرح شکایت: در این بخش، جزئیات شکایت را توضیح دهید. شرح دقیق و کامل مشکل یا نارضایتی خود را بیان کنید و از ارائه مدارک، شواهد و اطلاعات مرتبط استفاده کنید. اگر شکایت در مورد خدمات مشتریان یا محصولات خاصی است، جزئیات مربوط به تاریخ، زمان، مکان و هرگونه تعامل قبلی را نیز ارائه دهید.
- درخواست و انتظارات: در این بخش، به‌صورت واضح و محدود، درخواست خود را بیان کنید. بیان کنید که چه اقدامات یا تغییراتی را از مقامات یا سازمان‌های مربوطه انتظار دارید.
- اطلاعات تماس: در پایان شکوائیه، اطلاعات تماس خود را مجددا ذکر کنید و از مقامات یا سازمان‌های مربوطه درخواست کنید تا با شما تماس بگیرند و یا درخواست شما را پاسخ دهند. همچنین، می‌توانید آگاهی‌های لازم در مورد زمانی که انتظار دارید پاسخ دریافت کنید، نیز ارائه دهید.
- امضا و تاریخ: در پایان شکوائیه، با امضا نام خود را قرار دهید و تاریخ نوشتن شکوائیه را نیز ذکر کنید.
مطابق ماده ۶۸ آیین دادرسی کیفری که بیان می‌دارد: شاکی یا مدعی خصوصی می‌تواند به صورت شخصی یا توسط وکیل شکایت کند.
در شکواییه، باید موارد زیر قید شود:
- الف – نام و نام خانوادگی، نام پدر، شغل، سن، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، مذهب، تابعیت، شماره ملی، شماره شناسنامه، نشانی دقیق و در صورت امکان نشانی پیام‌نگار (ایمیل)، شماره‌تلفن ثابت و همراه و کد پستی شاکی.
- ب – موضوع شکایت، تاریخ و محل وقوع جرم.
- پ – ضرر و زیان وارده به مدعی (شاکی) و خواسته مورد مطالبه وی.
- ت – ادله وقوع جرم، اسامی، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان در صورت امکان.
- ث – مشخصات و نشانی مشتکی‌عنه یا مظنون در صورت امکان.
شرایط تنظیم شکوائیه
همان‌طور که می‌دانید، تنظیم شکواییه به شرایط کلی و عمومی نیاز دارد. شرایط لازم برای شاکی و طرح شکایت به شرح زیر است:
- داشتن اهلیت:شاکی یا زیان‌دیده باید اهلیت قانونی برای اقامه دعوا و تقدیم شکواییه را داشته باشد. به این معنا که باید حداقل سن مورد نیاز برای طرح شکایت را داشته باشد. در دختران، حداقل سن برابر با ۹ سال و در پسران برابر با ۱۵ سال است. بااین‌حال، در رویه عملی دادگاه‌ها، سن قانونی برابر با ۱۸ سال است. اگر شاکی زیر سن قانونی (۱۸ سال) باشد، اما ولی یا قیم قانونی می‌تواند به نمایندگی از وی اقامه دعوا کند.
- شکایت شاکی: برخی از جرایم قابل‌پیگیری هستند که نیاز به شکایت شاکی دارند و جنبه عمومی ندارند، مانند جرایم افترا، توهین و فحاشی و غیره؛ بنابراین، بلافاصله پس از تقدیم شکواییه به دادسرا، تعقیب و تحقیقات درباره موضوع شکایت آغاز می‌شود.
- اعلام و اخبار ضابطین دادگستری: در جرایمی که جنبه عمومی و غیرقابل‌گذشت دارند، با اعلام و گزارش ضابطین دادگستری، تعقیب جرایم صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که ضابطین قوه قضاییه در حال حاضر همان ماموران نیروی انتظامی هستند. با این حال، در برخی موارد، نیروی مقاومت بسیج و سپاه پاسداران جمهوری اسلامی نیز به‌عنوان ضابطین دادگستری محسوب می‌شوند.
- اظهار و اقرار متهم: طبق ماده ۱۶۴ قانون مجازات اسلامی، اقرار به معنای اعلام شخص درباره ارتکاب جرم از سوی خودش است. در مواردی که دلیل یا شواهدی در برابر اقرار متهم وجود نداشته باشد، نباید به دیگر ادله رجوع شود و اقرار متهم در اولویت قرار دارد؛ بنابراین، با اقرار متهم، وقوع جرم ثابت می‌شود.
- جرایم مشهود: جرمی که در لحظه وقوع آن شاهد بوده و یا زمان کوتاهی از وقوع آن گذشته باشد و شواهد و ادله جرم، ثابت و ارتباط آن را با فرد متهم نشان دهد، جرم مشهود نامیده می‌شود.
نمونه شكوائيه
به طور کلی، الگوی یک شکوائیه شامل موارد زیر است. شما می‌توانید این الگو را برای تنظیم شکوائیه خود استفاده کنید و جزئیات مربوط به شکایت خود را در هر بخش مرتبط با آن قرار دهید.
(نام و آدرس شما)
(تاریخ)
(نام و آدرس سازمان یا مقام مربوطه)
(موضوع: عنوان شکایت)
با سلام،
من، [نام شما]، با آدرس [آدرس شما]، اینجانب به‌عنوان [عنوان شغلی یا وضعیت شما]، از این طریق شکایت خود را در مورد [شرح شکایت] که با [سازمان/فرد مورد شکایت] رخ‌داده است، اعلام می‌کنم.
مشکلات و نارضایتی من درباره [شرح دقیق مشکل] به شرح زیر است:
[شرح مفصل مشکل و جزئیات مربوطه. می‌توانید از شواهد، مدارک و اطلاعات اضافی نیز استفاده کنید.]
به همین منظور، از [سازمان/فرد مورد شکایت] درخواست می‌کنم تا:
-مطالبه و درخواست اصلی شما
- درخواست‌های دیگر و تغییرات مورد نیاز شما
من از [سازمان/فرد مورد شکایت] انتظار دارم که این مسئله را جدی بگیرید و دراسرع‌وقت بررسی و رسیدگی لازم را انجام دهید. همچنین، خواهشمندم در مورد نتیجه و پاسخ شما، با من تماس بگیرید به شرح زیر:
(شماره تماس)
(ایمیل)
(آدرس پستی)
با احترام،
(نام شما)
(امضا)
مطمئن شوید که اطلاعات تماس شما کامل و صحیح است و پیش از ارسال شکوائیه، آن را مرور کنید و از دقت و کامل بودن محتوای آن اطمینان حاصل کنید. همچنین، آدرس ارسال شکوائیه را بررسی کنید تا به مقصد صحیح ارسال شود.
