ارتباطات یکی از موضوعات اجتماعی پیچیده و حیاتی در جوامع است. برقراری ارتباط با دیگران به نحو موثر می‌تواند بسیار تعیین کننده و سونوشت ساز باشد. آن‌چه در این زمینه مهم است، کسب مهارت در برقراری ارتباط خوب و کارآمد با دیگران است. برای این که به چنین ارتباطی دست پیدا کنیم، لازم است مهارت لازم در این زمینه را به دست آوریم.
آیا تا به حـال به این فکر کرده‌اید که ارتباطات شما چقدر موثر است؟ اگر می‌خواهید با ۱۳ حقه جذاب و کاربردی روانشناسی در برقراری ارتباط با دیگران را بدانید و درباره افزایش تعامل سازنده و برقراری ارتباط با دیگران و کاهش سوء تفاهم در این زمینه آشنا شوید، ادامه این مقاله را از سوربان را از دست ندهید.
حقه های روانشناسی
۱. کنار آمدن با دیگران
مردم با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند تا حـال خوب و آرامش را تجربه کنند نه درگیری و ناراحتی. کنار آمدن با دیگران به معنی برقراری رابطه دوستانه است؛ حتی اگر با آن‌ها موافق نباشید. بودن در کنار هم و پشتیبانی از یکدیگر کلید برقراری ارتباط موثر است. تلاش کنید یکدیگر را قضاوت نکنید و بدون جانبداری یکدیگر را بپذیرید و با احترام به یکدیگر درباره باورهای خود گفت‌و‌گو کنید.
۲. نصیحت کردن افراطی ممنوع!
از پند و اندرزهای ناخواسته و توصیه‌ها و مشاوره‌های بیش از حد به اطرافیان خود بپرهیزید. هیچ چیز به اندازه این کار نمی‌تواند به ارتباط شما آسیب وارد کند. بهتر است صبر کنید تا دیگران از شما درخواست مشاوره یا راهنمایی داشته باشند.
گاهی دیگران نیاز به حرف زدن دارند تا سبک شوند. در این مواقع بهتر است در سکوت به صحبت‌های آن‌ها گوش دهید و نصیحت و قضاوت و سرزنش را کنار بگذارید. این بهترین راه مفید بودن در آن زمان است.
۳. قبل از هر حرفی فکر کنید.
به زبان آوردن کلمات اشتباه می‌تواند یک رابطه را دچار سوءتفاهم و مشکل کند. همان‌طور که تجویز یک داروی اشتباه ممکن است جان بیمار را به خطر اندازد، یا یک شهادت اشتباه، به گناهکار شناخته شدن یک فرد بیگناه منجر شود. از آن‌جا که کلمات در این زمینه بسیار قدرتمند هستد، نحوه برقراری ارتباط از این طریق بسیار مهم است. بنابراین حتما در ابتدا برای شنیدن حرف دیگران وقت بگذارید و با دقت گوش دهید، سپس درباره نحوه پاسخگویی خود فکر کرده و با آگاهی از نتیجه حرف‌های خود صحبت کنید.
۴. ابتدا شنونده خوبی باشید سپس جواب دهید.
برای شنیدن حرف فرد مقابل خود وقت و تمرکز کافی داشته باشید. بسیاری از افراد صحبت‌های دیگران را فقط می‌شنوند؛ اما با دقت به آن گوش نمی‌دهند. بیشتر تمرکز افراد در گفت‌و‌گو، به تفکر درباره جوابی که می‌خواهیم به آن فرد بدهیم متمرکز است نه صحبت‌های او.
برای برقراری تعامل قوی و ارتباط موثر، لازم است که در ابتدا مهارت گوش دادن را تمرین کنیم و سپس بر روی بیان درست صحبت خود متمرکز شویم. گاهی عدم دقت و توجه به سخنان گوینده باعث سوء تعبیر و تغییر مسیر ارتباط خواهد شد. پس گوش دادن درست بیش از آن‌چه که فکر می‌کنید اهمیت دارد.
۵. در بیان صادق، صریح و پرقدرت باشید.
بسیاری از افراد با تملق یا عدم راستی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند. این روش باعث انفعال در رابطه خواهد شد. با این حـال بیشتر افرادی که مورد قبول و پذیرش جامعه هستند، افرادی صادق و صریح با روحیه پر قدرتند این افراد، شخصیت‌های کاریزماتیک دارای روحیه رهبری هستند که به راحتی می‌توانند اعتماد دیگران را جلب کنند.
البته صراحت به معنای پررویی یا بی‌ادبی در صحبت نیست؛ بلکه به معنی داشتن ظرافت در بیان حقیقت است تا به دیگران آزاری نرساند. با خودتان و دیگران صادق باشید و خود را سانسور نکنید. مثلا اگر ناامید شده‌اید، صراحتا آن را به زبان آورید و از دیگران کمک بخواهید.
۶. ارتباط غیرکلامی خود را تقویت کنید.
گاهی ارتباط غیر کلامی از کلمات پر قدرت‌تر است و می‌تواند زمینه‌ساز تقویت یا تضعیف یک رابطه شود. این بخش از ارتباط شامل زبان بدن و وضعیت قرار گرفتن آن، حالت چهره مثل اخم، لبخند و…، نوع و رنگ لباس، رفتار و اخلاق است.
برای ساختن یک ارتباط موثر، اخلاق نقشی بسیار حیاتی دارد. احتمال پذیرش جذاب‌ترین سخنان از افرادی که دارای روحیه سرد، عبوس و… هستند، بسیار کمتر از افرادی است که روحیه‌ای شاداب و قابل اعتماد دارند. وقتی شما با لبخند با دیگران ارتباط برقرار می‌کنید، حس اطمینان را در آن‌ها ایجاد خواهید کرد. زبان بدن می‌تواند احساسات و افکار واقعی شما را بیش از کلمات بیان کند.
۷. بخش سه گانه ارتباطات گفتاری را بشناسید.
- کلامی
واضح است که ادای کلمات در قالب گفتار روی می‌دهد. به همین دلیل بیشتر مردم فقط بر عنصر کلامی ارتباط متمرکز هستند؛ در صورتی که ارتباط کلامی تنها بخشی از کل پیام است.
- آوایی
این بخش در ارتباطات بسیار مهم است و شامل لحن گفت‌و‌گو، افت و خیز آن و تشدید آوا در گفت‌و‌گو است.
- بصری
این بخش شامل حرکت، زبان بدن و صورت است. تصاویر بصری، پیام‌های آگاهانه و ناخودآگاهی را منتقل می‌کنند. زبان بدن هم می‌تواند باعث افزایش اثربخشی کلام و یا تضعیف آن شود.
۸. استفاده از کلمات درست در زمان مناسب
باید بپذیریم که کلمات دارای قدرت جادویی هستند، اما نمی‌توان تنها به قدرت آن‌ها تکیه کرد. انتخاب زمان مناسب برای بیان کلمات یک رویکرد هوشمندانه برای جلب توجه مخاطب و افزایش اثربخشی کلام است.
گفتن حرف درست در زمان نامناسب می‌تواند یک جلسه کاری، یک بحث خانوادگی و یا یک رابطه عاطفی را با چالش‌های جدی مواجه کند. انتخاب زمان درست برای بیان کلمات همراه با لحن و آوای مناسب راز اثربخشی کلام است.
۹. سوالات مناسب بپرسید.
شخصی که در طول ارتباط سوال می‌پرسد، معمولا کنترل کننده گفت‌و‌گو است. با این حـال معمولا سوال پرسیدن هدف یک مکالمه نیست. انتخاب سوالات مناسب که فرد مقابل را تحت فشار یا اضطراب و نگرانی قرار ندهد، در این زمینه بسیار مهم است. به کار بردن سوالات خوب و کاربردی که به بحث جهت رو به جلو و مثبت بدهد می‌تواند به بهبود ارتباط کمک کند.
۱۰. استفاده هوشمندانه و بجا از سکوت
در ارتباط با دیگران سعی نکنید گفتوگوی پیوسته و مداوم داشته باشید. وقفه گهگاهی می‌تواند شما و فرد مقابل را به تفکر درباره گفت‌و‌گو و ارتباط وادار کند. از سوی دیگر، بعضی افراد برای فرار از سکوت اقدام به صحبت کردن بدون فکر می‌کنند که این مسئله می‌تواند باعث ناراحتی و سوء تفاهم در ارتباط شود. پس گاهی سکوت نجات دهنده است.
۱۱. مسائل را حل نشده رها نکنید.
باقی ماندن مسائل پیچیده و حل نشده ممکن است باعث بروز سوء تفاهم و اختلال در رابطه شود. اگر نمی‌توانید فورا یا طی یک جلسه مسائل و سوء تفاهم‌های ایجاد شده را برطرف کنید، سعی کنید برای رفع آن‌ها قرار ملاقات بعدی بگذارید. باقی ماندن مشکلات حتی ممکن است باعث شود که حرف‌های صادقانه و درست طرف مقابل دچار سوء برداشت شود.
۱۲. از وسایل پرت کننده حواس دوری کنید.
در هنگام برقراری ارتباط با دیگران سعی کنید بر تماس و گفتوگوی خود متمرکز باشید و از کار کردن با تلفن همراه، کامپیوتر، نگاه به مناظر یا تلویزیون و… خودداری کنید. تلاش کنید که در بحث مشارکت کنید و خود را مشتاق و علاقه مند نشان دهید. وقتی حواس شما به سایر مسائل پرت شود، ممکن است به فرد مقابل این پیام منتقل شود که نسبت به ارتباط موجود بی تفاوت هستید یا علاقه‌ای به ادامه آن ندارید.
۱۳. باور داشته باشید که همه چیز تنها به شما وابسته نیست!
فراموش نکنید که شما فقط یک سوی ماجرا هستید و همه چیز وابسته به شما نیست. ممکن است شما صراحت و آگاهی کافی را در رابطه داشته باشید، اما طرف مقابل فاقد آن‌ها باشد. در چنین شرایطی تلاش‌های شما برای برقراری ارتباط موثر بی‌فایده خواهد بود و فقط باعث آزار و خستگی شما خواهد شد. بهترین رابطه‌ها آن‌هایی هستند که بر مبنای شفافیت و صداقت شکل گرفته و تداوم پیدا می‌کنند.
کلام آخر
ارتباط ما با دیگران تا حد زیادی می‌تواند زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد. مهارت‌های ارتباطی باعث می‌شوند که با خانواده، همکاران و… ارتباط مثبت یا منفی برقرار کنیم و این نوع ارتباط تمام جنبه‌های زندگی را درگیر خود خواهد کرد. عجیب نیست اگر بگوییم که روابط انسان‌هاست که دنیا را اداره می‌کند.
برقراری ارتباطات موثر به یادگیری مهارت‌هایی تخصصی بستگی دارد که در عین سادگی بسیار اثرگذار و حیاتی هستند. برای این که بتوانید با دنیا و افراد آن تعامل خوبی داشته باشید، لازم است آن‌ها را یاد گرفته و به کار ببرید.
