7 خوان مراحل ازدوج به سبک ایرانی از خواستگاری تا زیر یک سقف رفتن ؛ جدید 1402

ازدواج در هر کشوری آداب و رسوم خاص خود را دارد. در کشور ما، ایران نیز برای ازدواج باید مراحلی را قدم به قدم و به ترتیب پشت سر گذاشت. ما در این مطلب از سوربان به معرفی مراحل ازدواج ایرانی از خواستگاری تا زیر یک سقف رفتن می پردازد و ترتیب درست مراحل ازدواج را بررسی کرده ایم.

مراحل ازدواج و تشکیل زندگی مشترک

مراسم ازدواج در ایران از گذشته تا کنون اهمیت زیادی داشته است. این مراسم که همیشه با تب وتاب همراه بوده شامل هفت خان و یا به عبارتی هفت مرحله به شرح زیر می باشد:

۱. مرحله اول ؛ خواستگاری

خواستگاری به معنای پیشنهاد ازدواج است و معمولا عرف است که آقای داماد با دسته گل و شیرینی به همراه خانواده به منزل عروس برود و پیشنهاد ازدواج را توسط بزرگترها به عروس و خانواده عروس مطرح کند.

۲. مرحله دوم ؛ مراسم بله برون

بله برون ، مهر برون و یا خرج برون نیز گفته می شود. بله برون یکی از مراحل ازدواج در ایران است و آن عبارت است از مجلسی مردانه که در آن مهریه و شیربهای عروس توسط خانواده عروس و داماد تعیین می‌شود. گونه زنانه همین مجلس «بله برون» نام دارد.

پس از آنکه مراسم خواستگاری به پایان رسید و دو خانواده کم و بیش رضایت خود را اعلام کردند، خانواده داماد از خانواده عروس درخواست برگزاری جلسه «مهر برون» می‌کند. در گذشته رسم بر این بود که هرگاه خانواده داماد درخواست می‌نمود، خانواده عروس مخالفت نموده و یکی دو روز دیرتر قرار می‌گذاشتند.

علت این امر این بود که خانواده عروس نشان دهند عجله‌ای در شوهر دادن دختر خود ندارند. در روز تعیین شده، داماد به اتفاق چندتن از بزرگان خانواده‌ به خانه عروس می‌رفتند. پدر عروس نیز ریش سفیدان خاندانش را دعوت می‌نمود. امروزه در مراسم زنان نیز حضور دارند. هدف از برگزاری این جلسه، توافق بر سر میزان مهریه عروس است.

معمولاً محصول توافق دو خانواده بر برگه‌ای با خط خوش نوشته می‌شود و داماد زیر آن را امضا می‌کند. سایرین نیز با امضای خود آن را گواهی می‌نمایند. در قدیم رسم بر این بود که تا توافق صورت نگرفته، میهمانان فقط با چای پذیرایی می‌شدند و بلافاصله پس از حصول توافق، شیرینی نیز به مجلس آورده می‌شد. گاه برای کاستن از رسوم، این مجلس با شیرینی خوران ادغام می‌گردد و تاریخ جشن عقد نیز در همان مجلس مشخص می‌شود.

۳. مرحله سوم ازدواج ؛ نامزدی یا شیرینی خوران

این دوران، پس از توافق دو نفر برای ازدواج آغاز می‌شود. مجلس نامزدی معمولاً مجلسی زنانه است که در آن، خانواده داماد هدایایی از جمله شال و لباس به عروس پیشکش می کنند. در گذشته رسم بر این بود که طاقه شال را به همراه چند سینی تزئین شده و شاخه نبات پیش از ظهر به منزل عروس می فرستادند و زنان خانواده داماد بعد از غروب به منزل عروس می رفتند و چای و شربت و شیرینی می خوردند و حلقه نامزدی به دست عروس می انداختند.

۴. مرحله چهارم ؛ مراسم عقد

توافق یک زن و مرد جهت ایجاد زندگی مشترک است که قوانین خاصی بر این پیمان حکومت می نماید. جهت انعقاد عقد، طرفین بایستی کلماتی دایر بر پذیرفتن این پیمان را ادا کنند. سفره عقد یکی از سفره‌های سنتی ایرانی است که در مراسم عقد گسترده می‌شود و عروس و داماد بر سر آن می‌نشینند و به خطبه عقد گوش فرا می‌دهند. سفره عقد در اکثر شهرهای ایران رواج دارد و در آن شش ظرف قرار داده می شود که هرکدام محتوای چیزی است و نماد آرزویی برای عروس داماد است.

این ظروف معمولاً شامل : گردو، بادام، فندق، نان و نبات و تخم مرغ می‌باشد. در میان اینها ظرف هایی از شیرینی و نان پنیر وسبزی، جام هایی از عسل و ماست در کنارهم قرار می گیرد که کنایه‌ای از شیرینی و ترشی در زندگی مشترک می‌باشد. تخم مرغ، نمادی است برای باروری و زایش اولاد ونان نمادی برای برکت ورزق وروزی و نبات، نشان شیرین کامی است.

۵. مرحله پنجم ؛ مراسم جهازبرون

مرحله پنجم از مراحل ازدواج جهازبرون است چند روز قبل از برگزاری عروسی، مراسم جهازبرون صورت می گیرد. خانواده عروس و داماد عده ای از نزدیکان خویش را برای دیدن جهیزیه ی عروس دعوت می کنند.  هنگامی که جهیزیه در خانه داماد جای می گیرد؛ فردی از طرف خانواده عروس، لیست اسبابی که آورده اند را نشان داماد می دهد و از وی بابت آنها رسیدی دریافت می کند که البته امروزه دیگر کمتر مشاهده می شود.

۶. مرحله ششم ؛ مراسم حنابندان

حنابندان جشنی است که به مناسبت خداحافظی عروس در آخرین شب اقامت او در خانه پدری برگزار می شود. درشب حنابندان معمولاً زنان شرکت کننده دستشان را با آغشتن به ظرف حنایی که دور تا دور مجلس گرداننده می شود رنگ می کنند و معتقدند حنا اثری از بهشت و نشانه‌ای از شادی، مهر و نیکبختی دارد.

۷. مرحله آخر از مراحل ازدواج ؛ برگزاری مراسم عروسی

در این مراسم آغاز زندگی مشترک یک زوج جشن گرفته می‌شود. این مراسم در کشورها و فرهنگ‌ها، ادیان و مذاهب، گروه‌های قومی و حتی طبقات اجتماعی گوناگون، به اشکال مختلفی برگزار می‌گردد.

کلام آخر

در فرهنگ ایرانیان از جلسه خواستگاری تا عقد عروسی مراحل و رسم و رسومات مختلفی وجود دارد که برخی از خانوادهها مخالف آن هستند اما برخی دیگر به دلیل پیروی از این رسمها یا چشم و هم ،چشمی همه مراسمها را باشکوه برگزار می‌کنند.