آداب و رسوم ازدواج ایرانی، مراسم عروسی در ایران

عروسی مراسمی است که به عنوان اعلان شروع زندگی رسمی دو نفر برگزار می‌شود. برگزاری مراسم عروسی در هر کشور و منطقه ای رسم و رسوم خاصی دارد که از زمان های قدیم تا الان وجود داشته است.

قدم به قدم ، از خواستگاری تا ازدواج

در این مطلب به معرفی مختصر مراحل ازدواج از خواستگاری تا پاگشا می پردازیم. این راهنما بیشتر مناسب افرادی است که قصد ازدواج دارند ولی نمی‌دانند که دقیقا چه کاری باید انجام دهند. بدیهی است که تنوع این مراسم در شهرهای مختلف بسیار زیاد است ، ما در این نوشته به مراسمی می پردازیم که عموما در اکثر نقاط ایران برگزار می شود. مراسم عقد و عروسی ایرانی شامل مراحل خواستگاری، بله برون، عقدکنان، پاگشا، جهیزیه و خرید عروسی، مراسم حنابندان ، جشن عروسی، رفتن به ماه عسل، مراسم پاتختی و مادر زن سلام است که هر کدام را به ترتیب توضیح می‌دهیم. با سوربان همراه باشید.

مراحل ازدواج در ایران

۱) خواستگاری

برای یک ازدواج موفق دو طرف باید نسبت به یکدیگر آگاهی داشته باشند. جلسه‌ی خواستگاری فرصتی است که دختر و پسر مدتی را با هم صحبت کنند و با خلق و خوی همدیگر آشنا شوند.

در ایران قدیم چنین مرسوم بوده که مادر و خواهر داماد، دختر مناسبی را برای آقا پسر انتخاب می‌کنند. سپس با او مشورت می‌کنند تا در صورت موافقتش به خواستگاری دختر خانم بروند اما اکنون روش های زیادی برای آشنایی دختر و پسر هست که پس از آن خواستگاری صورت می گیرد. در این جلسه‌ی خواستگاری معمولا چند خانم از طرف خانواده داماد به خانه‌ی عروس خانم می‌روند تا او را از نزدیک ببینند. دختر خانم از خانواده‌ی داماد پذیرایی می‌کند و به سوالات‌شان پاسخ می‌دهد. بعد از صرف چای اگر خانواده‌ی داماد دختر خانم را پسندیده باشند، سر صحبت را باز کرده و موضوع اصلی را مطرح می‎کنند. در غیر این صورت بعد از کمی صحبت‎، مهمانی را ترک می‌کنند.

در صورتیکه نظر دو طرف مثبت باشد، جلسه بعدی خواستگاری با حضور آقا داماد برگزار می‌شود. در این جلسه، دختر و پسر صحبت می‎کنند تا بیشتر با هم آشنا می‌شوند. در پایان جلسه اگر دختر و پسر همدیگر را پسندیده باشند، یک هدیه به عروس خانم داده می‌شود و نبات عروسی نیز شکست می‌شود.

۲) مراسم بله برون

بعد از اینکه دختر و پسر همدیگر را پسندیدند، مراسم بله برون تدارک دیده می‌شود. در این مراسم بزرگترهای فامیل دور هم جمع می‌شوند و صحبت های نهایی برای مهریه عروس و شرایط ازدواج انجام می‌گیرد.

در مراسم بله برون خانواده داماد هدایایی را برای عروس می‌برند و او را نامزد یا نشان پسرشان می‌کنند. در بیشتر شهرها یک قواره پارچه، یک انگشتر نشان و گاهی کله قند به نشانه مبارکی و شیرینی به عروس و خانواده اش هدیه می‌شود.

مهریه مهمترین چیزی است که در مراسم بله بران درباره اش صحبت می‌شود. دختر باید قبل از مراسم بله بران با خانواده درباره مبلغ مهریه به توافق برسند. صحبت هایی را که انجام شده در یک کاغذ می‌نویسند و امضا می‌کنند.

۳) مراسم عقد

عقدکنان به دو صورت برگزار می‌شود. در برخی شهرها بعد از اینکه دختر خانم جواب بله را به آقا پسر می‌دهد، خطبه‌ی عقد در محضر عقد و یا منزل بین‌شان خوانده می‌شود و تا زمانی که به خانه‌ی خودشان بروند، نامزد می‌شوند. در برخی شهر ها نیز خطبه‌ی عقد بعد از دوران نامزدی و زمان برگزاری مراسم عروسی خوانده می‌شود.

در مراسم عقد خانم ها و آقایان، هر کدام در اتاق‌های جداگانه‌ای، جمع می‌شوند تا خطبه‌ی عقد خوانده شود. شرایط عقد و مهریه عروس خانم از قبل و در مراسم بله برون معین می‌شود تا عقد بدون هیچ مشکلی جاری شود.

در طول فاصله عقد تا مراسم عروسی، دختر و پسر با هم ملاقات می‌کنند. معمولا در فاصله عقد تا مراسم عروسی، اعیاد و یا مناسبت های ویژه‌ای وجود دارد که در این مناسبت ها، برای عروس خانم هدایایی خریده می‌شود. در مقابل خانواده‌ی عروس خانم نیز هدایایی را به آقای داماد تقدیم می‌کند.

۴) مراسم پاگشا

پاگُشا، یا پاگُشاکُنان، جشنها یا میهمانیهایی است که پدر و مادر و خویشاوندان و بستگان عروس و داماد پس از جشن عروسی و رفتن عروس و داماد به منزل خود برای بازکردن و گشودن پای زوج جوان به زندگی جدید و فعالیتهای دوبارۀ اجتماعی برپا می‌دارند.

۵) تهیه جهیزیه عروسی

پيش از بردن عروس به خانه‌ی خود و برگزاری مراسم عروسی اصلی، جشن‌های کوچک دیگری نیز برگزار می‌شود که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. چند روز مانده به روز جشن، خانم های فامیل دور هم جمع می‌شوند و قسمتى از پارچه‌هایی را برای جهیزیه‌ی عروس خانم خریداری شده، می‌دوزند. در این مراسم لباس‌ها و زينت‌آلات دختر خانم نيز به مهمانان نشان داده می‌شود.

برای خرید وسایل عروسی، عروس و داماد همراه بعضی از خانم‎های فامیل به بازار می‎روند. انگشتر، لباس عروس، لوازم آرایش، آئینه و شمعدان و کت و شلوار دامادی در این مرحله خریداری می‌شود.

در نهایت نوبت می‌رسد به مراسم جهازبران. در این مراسم تمامی جهیزیه‌ی عروس خانم در اتاقی چیده می‌شود تا خانم‌های فامیل آن را ببینند. در جشن جهازبران هر کدام از مهمانان هدیه‌ای برای عروس خانم می‌آورد تا روی جهیزیه‌ی خود بگذارد

۶) مراسم حنابندان

جشن حنابندان، جشنی است که در واقع مراسم خداحافظی عروس بوده و در آخرین شب اقامت عروس به طور رسمی در خانه پدری برگزار می گردد. در این مراسم که در خانه‌ی پدری عروس خانم برگزار می‌شود، دختران و خانم های جوان، عروس خانم را به حمام می‌برند او را آرایش می‌کنند. غروب هم به منزل برگشته و در خانه جشن می‌گیرند. در این جشن خانواده‌ی داماد میوه و شیرینی و حنای تزیین شده برای عروس خانم هدیه می‌آورند. در آخر نیز به دست‌هاى عروس حنا مى‌بندند. از این حنا به مهمانان نیز تعارف می‌شود تا در صورت تمایل به دستان خود حنا بگذارند.

برای حنابندان آقای داماد، خانواده‌ی عروس حنای تزیین شده تهیه می‌کنند و به عنوان تحفه به مراسم می‌اورند.

۷) جشن عروسی

جشن عروسی را میتوان به تشریفات عروسی یا موسسات ازدواج آسان سپرد. بعد از اینکه جشن عروسی برگزار شد، مهمانان به منزل پدر عروس می‎روند تا از ان‌ها پذیرایی شود. پدر عروس دست عروس و داماد را در دست‎های هم می‎گذارد و برای عاقبت بخیری آنها دعا می‎کند. سپس آنها را از زیر قرآن رد کرده و راهی‌شان می‌کند. پیش از اینکه عروس و داماد از منزل خارج شوند، یک وسیله توسط خانواده‌ی داماد از خانه‌ی عروس برداشته می‌شود که به معنای مسلط شدن داماد بر عروس است.

بعد از این مراسم خانواده‌ی داماد عروس خانم را به خانه‌ی خودشان می‌برند. از مهمانان نیز برای صرف شام دعوت به عمل می‌آید. در اخر شب، عروس و داماد به همراهی تعدادی از جوانان راهی خانه‌ی خود می‌شود و زندگی خود را زیر یک سقف آغاز می‌کنند.

وقتی که عروس می خواهد پایش را در آستانه در خانه داماد بگذارد یک تخم مرغ یا گردو را زیر پایش می‌گذارند تا هر گونه طلسمی که برای عروس خانم شده است، از بین برود.

۸) مراسم پاتختی و مادر زن سلام

مراسم پاتختی بلافاصله بعد از جشن عروسی برگزار می‌شود. در این مراسم معمولا فامیل درجه یک خانواده‌ی عروس و داماد شرکت می‌کنند. در جشن پاتختی عروس خانم را روی یک صندلی می‌نشانند و مهمانان برای او هدیه می‌برند.

یکی از مراسم های دیگری که بعد از روز جشن برگزار می‌شود این است که صبح عروسی، آقای داماد به دستبوسی مادر زن خود می‌رود. در این سنت که مادر زن سلام نام دارد، آقای داماد از مادر عروس به خاطر عقد دخترش تشکر می‌کند.

9) رفتن به ماه عسل

ماه عسل مراسمی است که در آن عروس و داماد تازه ازدواج کرده با هم به مسافرت می‌روند. هدف از ماه عسل این است که عروس و داماد به خلق و خوی هم عادت کنند و همدیگر را بیشتر بشناسند.

نام ماه عسل از یک افسانه‌ی قدیمی به جای مانده است. حدود چهار هزار سال پیش در بابل پدران عروس یک نوشیدنی برای دامادان خود اماده می‌کردند که از عسل ساخته می‌شد. از این رو به ماه اول ازدواج افراد، ماه عسل گفته می‌شود.

مردی که تازه ازدواج کرده‌ است، نباید به خدمت سربازی برود یا وظایف دیگر اجتماعی به عهده او گذاشته شود. او باید برای مدت یک سال معاف باشد تا در خانه بماند و همسرش را خوشحال کند.

Save

Save